کیم کی دوک فیلمساز کرهای، مشهورترین کارگردانی که بر اثر کرونا درگذشته است. سال ۱۹۹۰، کیم کی دوک ۳۰ساله، که مدتها بود برای سرگرمی نقاشی میکشید، وارد پاریس شد و بهمدت ۲سال در خیابانهای شهر نقاشیهایش را میفروخت. به نوشته دارسی پاکوئت، نویسنده کتاب «سینمای نو کره؛ شکستن امواج»، در همین دوران بود که برای […]
کیم کی دوک فیلمساز کرهای، مشهورترین کارگردانی که بر اثر کرونا درگذشته است.
سال ۱۹۹۰، کیم کی دوک ۳۰ساله، که مدتها بود برای سرگرمی نقاشی میکشید، وارد پاریس شد و بهمدت ۲سال در خیابانهای شهر نقاشیهایش را میفروخت. به نوشته دارسی پاکوئت، نویسنده کتاب «سینمای نو کره؛ شکستن امواج»، در همین دوران بود که برای نخستین بار پایش را در سینما گذاشت.
در بازگشت به کره برنده یک مسابقه فیلمنامهنویسی دولتی شد و نخستین فیلمش ـ «کرکودیل» (۱۹۹۶) ـ را ساخت که از نظر کارگردانی خامدستانه ولی از نظر بصری فیلمی خلاقانه درباره مردی بود که جنازههای افراد خودکشیکرده را از رودخانه «هان» در سئول صید میکند و آنها را برای باجگیری نگه میدارد.
در کارهای اولیهاش مثل «حیوانات وحشی» (۱۹۹۷) و «مسافرخانه قفس پرنده» (۱۹۹۸) روی شخصیتهایی حاشیهای در پایان نردبان اجتماع همچون دلالان محبت، خلافکاران خردهپا و فواحش تمرکز کرد. روایتهای کیم که آغشته به خشونت شدید و امیال جنسی متجاوزانه هستند، احساس غریزی به بیرحمی و کشمکش طبقاتی را نشان میدهد. بعضی از بهترین کارهای او در سالهای آغاز به کارش جنجالبرانگیز شد. برای نمونه، صحنهای هولناک از قلابهای ماهیگیری در فیلم «جزیره» (۲۰۰۰) باعث غش کردن روزنامهنگاری ایتالیایی در نمایش رسمی فیلم در جشنواره فیلم ونیز شد. در این دوره در فیلمهای کیم صحنهها یا موضوعاتی وجود داشت که مناقشهبرانگیز بود تا اینکه در سال۲۰۰۳ به ساخت فیلمهایی کمتر جنجالی گرایش پیدا کرد که مضمونشان رستگاری و بخشش بود. «بهار، تابستان، پاییز، زمستان… و بهار» (۲۰۰۳) مراحل مختلف زندگی یک راهب بودایی را در دریاچهای دورافتاده به تصویر میکشید. شاید بتوان گفت طبیعت در این فیلم نقش اصلی را بر عهده دارد و امتزاج روایت فیلم با طبیعت آن را به اثری برآمده از آموزههای اصیل بودایی بدل کرده است. اما آنچه تحسین منتقدان را، چه در نمایش نخستش در جشنواره بینالمللی فیلم لوکارنو و چه در نمایشهای بعدی در کشورهای مختلف، موجب شد، مهارت و استادی کیم در خلاقیت تصویری و پیشبرد داستان با حداقل دیالوگ بود. نکته جالب درباره این فیلم موفقیت تجاری آن در کشورهای آلمان، اسپانیا، آمریکا و… است که نشان میدهد حتی تماشاگرانی که با فیلمهای کمدیالوگ و کند ارتباط برقرار نمیکنند، به «بهار، تابستان، … » علاقهمند شدند و این فیلم طی سالیان به یکی از معروفترین فیلمهای موج نو سینمای کره تبدیل شده است. در واقع، تا آخرین فیلمی که کیم ساخت، «بهار، تابستان، … » از نظر بسیاری از تماشاگران و حتی منتقدان بهترین اثر او باقی ماند و دیگر هرگز نتوانست در سایر آثارش به کیفیت مینیمالیستی و عمیقی که در این فیلم رسیده بود، دست پیدا کند. کیم در سال۲۰۰۴ دو فیلم ساخت که هردو در مدت زمان تقریبا ۲هفته با حداقل بودجه فیلمبرداری شدند و هزینه تولیدشان تقریبا بهطور کامل از طریق پیشفروش آنها به کشورهای خارجی تأمین شد. «دختر سامریایی» خرس نقرهای جشنواره فیلم برلین را برای کیم به ارمغان آورد و با اینکه در کشور خودش چندان از آن استقبال نشد، اما در اکران بینالمللی توانست به موفقیت برسد. فیلم بعدی او «خانه خالی» (۳-Iron) بود که در کره تقریبا ۲۴۰هزار دلار فروش داشت اما در اکران جهانی استقبال بهتری از آن شد و بیش از ۳میلیون دلار فروش کرد. سکوت در فیلم خانه خالی نقشی مؤثر در شکل دادن به حال و هوای استعلایی فیلم دارد. فیلم داستانی ساده و باز هم کمدیالوگ دارد و به نقد ایده مالکیت، چه در بُعد معنوی و چه در بُعد طبقاتی ـ اجتماعی، میپردازد. خانه خالی امکان تفاسیر و خوانشهای متفاوتی به مخاطبانش میدهد که همین امر باعث محبوبیت این فیلم شده است. از دیگر فیلمهای موفق کیم در سطح جهانی میتوان به «آریرانگ» (۲۰۱۱)، «پیتا» (۲۰۱۲) و «رور در رو» (۲۰۱۴) اشاره کرد که جوایزی را برای او به همراه داشتند. در این میان، پیتا با داستان خاص و خشونت مألوف کیم که در آثارش به چشم میخورد، توانست شیر طلایی شصت و نهمین دوره جشنواره فیلم ونیز را بهدست آورد. از سوی دیگر، این فیلم را باید یکی از موفقترین فیلمهای کیم از نظر اقتصادی دانست؛ البته صحنههایی در آن وجود دارد که خوشایند هر بینندهای نیست.
افتخارات جشنوارهای کیم و موفقیتهای او در خارج از کشورش، او را به نامی پرآوازه در کره تبدیل کرده بود؛ با وجود این، آثار وی نتوانستند در کره به موفقیت تجاری برسند. کیم رابطه خوبی با رسانهها و تماشاگران کشورش نداشت. در سال۲۰۰۶، او با ابراز تأسف از بیعلاقگی تماشاگران کرهای به سینمای هنری، قول داد اگر فیلم «زمان» نتواند ۳۰۰هزار بلیت بفروشد، دیگر فیلمهایش را در داخل کشور اکران نکند. «زمان» در نهایت تنها ۲۸هزار بلیت فروخت و کیم هم از تهدیدش کوتاه آمد، اما همین ماجرا میتواند میزان محبوبیت فیلمهای او را در سرزمین مادریاش نشان دهد.
Thursday, 18 April , 2024