سرانجام پس از هفته‌ها جنگ روانی آمریکا، شورای امنیت سازمان ملل به طور قاطع پیش‌نویس قطعنامه آمریکایی علیه ایران را رد کرد.

قطعنامه آمریکا دو موافق (آمریکا و جمهوری دومینیکن) و دو مخالف (چین و روسیه) داشت و سایر اعضای دائم و غیر دائم شورای امنیت شامل بلژیک، استونی، فرانسه، آلمان، اندونزی، نیجر، سنت ویسنت، آفریقای جنوبی، تونس، بریتانیا و ایرلند شمالی و ویتنام، به آن رای ممتنع دادند.

بنابراین برای رد قطعنامه آمریکا حتی نیازی به استفاده از حق وتو نشد.

واکنش ایران به شکست قطعنامه ضد ایرانی آمریکا در شورای امنیت، فعلا معطوف به توییت تخت روانچي می‌شود. او نوشت: نتیجه رأی درشوراي امنيت در مورد تحریم تسلیحاتی ایران، بار دیگر انزواي آمريكا راعيان كرد. پیام شورای امنیت: نه به يكجانبه گرايي آمريكا بایداز این افتضاح بیاموزد. تلاش آمريكا براي”بازگرداندن”تحریم‌ها غیرقانونی است و همانطور که امروز شاهد بوديم، توسط جامعه بین المللی رد شد.

«مجید تخت روانچی»، نماینده ایران در سازمان ملل متحد همچنین به جز این توییت، در بیانیه‌ای اقدامات ضد ایرانی آمریکا را محکوم کرد.

در این بیانیه آمده است: «طی سالیان متمادی، آمریکا با سوء استفاده از عضویت دائم خود در شورای امنیت، تلاش کرده است ایران را تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی جلوه دهد و برای اعمال تحریم علیه آن تلاش نماید. یک نمونه آشکار، پیشنهاد کنونی آن برای تحمیل تحریم‌های تسلیحاتی جامع و نامحدود بر کشور من است. آیا هیچ استدلال حقوقی درست یا قرائن عینی امنیتی برای چنین اقدامی وجود دارد؟ آیا واردات و صادرات سلاح از ایران می‌تواند تهدید علیه صلح و امنیت بین المللی تلقی شود؟ و اساساً هدف غایی ایالات متحده از این اقدام چیست؟»

بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹، رتبه ایران از نظر میزان واردات سلاح در جهان، ۵۷ بود. هزینه نظامی ایران در سال ۲۰۱۹ یک پنجم عربستان بود و ایران تنها ۲.۳ درصد تولید ناخالص داخلی خود را صرف هزینه‌های نظامی کرده که ۳.۵ برابر کمتر از عربستان سعودی است

او در ادامه به توضیح درباره سیاست‌های ضد ایرانی آمریکا در منطقه و اقدام این کشور در صدور تسلیحات پرداخته و تصریح کرده است: «تنها در شش کشور همسایه ایران در منطقه خلیج فارس، آمریکا ۵۰ هزار نیرو به همراه ۳۰۰ هواپیمای نظامی، یک ناو هواپیمابر و دهها ناوچه مستقر کرده و چهار مقر فرماندهی مرکزی برای نیروهای زمینی، هوایی، ‌دریایی و نیروهای ویژه خود ایجاد نموده است. از ۴۰ پایگاه نظامی غربی در خاورمیانه، ۲۹ پایگاه آن متعلق به آمریکا است. چنین حجم وسیعی از استقرار نیرو، این منطقه را به بزرگترین مرکز تجمع نیروهای نظامی خارجی در جهان تبدیل کرده است. حال اجازه دهید به اشتهای سیری‌ناپذیر آمریکا برای صدور تسلیحات به این منطقه و تشنگی مفرط متحدین منطقه‌ای آن برای واردات سلاح اشاره کنم. عربستان سعودی با واردات ۱۲ درصد از کل تسلیحات صادراتی جهان از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، بزرگترین وارد کننده تسلیحات در جهان بوده که ۷۵ درصد آن، تسلیحات وارداتی از آمریکا است. برای نمونه، من معامله تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری آمریکا با عربستان در سال ۲۰۱۷ را یادآوری می‌کنم که ترامپ رئیس جمهور آمریکا آن را «بزرگترین سفارشی که تا کنون انجام شده»، توصیف کرد. از لحاظ هزینه‌های نظامی، عربستان سعودی در سال ۲۰۱۸ رتبه سوم و در سال ۲۰۱۹ رتبه پنجم را در کل کشورهای جهان داشته و در این سال ۸ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به هزینه های نظامی تخصیص داده است که بالاترین رقم در جهان است. عربستان سعودی با فاصله بسیار زیاد نه تنها بزرگترین هزینه کننده نظامی در خاورمیانه است بلکه به شدت نیز به نوسازی و گسترش نیروهای نظامی خود ادامه می دهد. طبق گزارش مؤسسه سیپری، این کشور «بزرگترین زرادخانه تسلیحات پیشرفته» در میان کشورهای خلیج فارس را دارد.

او در بیانیه صادر شده ادامه داده است: اما وضعیت ایران از نظر خریدهای نظامی چگونه است؟ بین سالهای ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۸، واردات سلاح توسط ایران به میزان قابل توجهی کاهش یافت. طبق گزارش سیپری، «در این مدت میزان واردات تسلیحات ایران در مقایسه با دیگر دولتهای خاورمیانه نسبتاً اندک بود». بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹، رتبه ایران از نظر میزان واردات سلاح در جهان، ۵۷ بود. هزینه نظامی ایران در سال ۲۰۱۹ یک پنجم عربستان بود و ایران تنها ۲.۳ درصد تولید ناخالص داخلی خود را صرف هزینه‌های نظامی کرده که ۳.۵ برابر کمتر از عربستان سعودی است.

نماینده ایران در سازمان ملل، در بخش دیگری از این بیانیه درباره اقدام آمریکا برای استفاده از مکانیسم ماشه (یا مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها) جهت احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران هشدار داد. او تأکید کرد: «تحمیل هرگونه تحریم یا محدودیت از سوی شورای امنیت بر ایران با پاسخ سخت ایران مواجه خواهد شد و در این خصوص گزینه‌های ما محدود نیست و آمریکا و هر موجودیت دیگری که احتمالاً به آن کمک کند یا به رفتار غیرقانونی آن تن در دهد، مسئولیت کامل اقدامات خود را بر عهده خواهد داشت. این هفته، آمریکا مصرانه خواستار رأی‌گیری شورای امنیت درباره دومین پیش نویس قطعنامه خود شد با اینکه پیشاپیش می‌دانست چنین قطعنامه‌ای از حمایت اعضای شورا برخوردار نیست. سئوال این است که چرا این کشور به چنین اقدامی دست می‌زند چون آمریکا، بر اساس محاسبات نادرست خود، می‌خواهد از این اقدام به عنوان بهانه‌ای برای تحقق هدف نهایی خویش که همانا نابودی دائمی برجام از طریق بکارگیری مکانیسم ماشه است، استفاده نماید در حالی که به عنوان یک کشور غیرعضو برجام، آمریکا صلاحیت لازم برای استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد.»

انزوای آمریکا که تخت‌روانچی به آن اشاره داشت، در متن توییت وزیر خارجه آمریکا مشخص است. مایک پمپئو ناامیدانه این توییت را منتشر کرد: امروز شورای امنیت نتوانست ایران را مجبور به پاسخگویی کند. این شورا خواسته های کشورهای خاورمیانه را نادیده گرفت. آمریکا برای تصحیح این اشتباه به کار خود ادامه خواهد داد.

همزمان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده گفت: عدم حمایت فرانسه، بریتانیا و آلمان از قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران ناامیدکننده است.

در واکنش به این اظهارات مقام آمریکایی علیه متحدان اروپایی، نمایندگی انگلیس در سازمان ملل در بیانیه‌ای تصریح کرد: ما در نگرانی‌های تعدادی از اعضای شورای امنیت نسبت به انقضای محدودیت‌های تسلیحاتی موجود علیه ایران در ماه اکتبر مشترک هستیم. انگلیس به پیش‌نویس این قطعنامه رأی ممتنع داد زیرا مشخص بود که حمایت شورا را به خود جلب نخواهد کرد و مبنایی برای دستیابی به اجماع نخواهد بود و بنابراین نمی‌تواند به بهبود امنیت و ثبات در منطقه کمک کند.

این بیانیه با هدف مدارا با دولت ترامپ‌ تاکید کرده، “ما آماده همکاری با اعضای شورا و طرفین برجام هستیم تا بتوانیم مسیری را پیش‌رو داشته باشیم که بتواند حمایت شورا را تأمین کند.”

به‌جز لندن، پاریس دیگر عضو اروپایی شورای امنیت هم دلایل خود در عدم همراهی با واشنگتن را تشریح کرد.

نماینده دائم فرانسه در سازمان ملل متحد گفت: در سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ از طرف فرانسه در مذاکرات برجام حضور داشتم. اجرای برجام بهتر از حد انتظار انجام شده است. از بین بردن تنها چارچوب موجود برای مهار آنچه که او جاه طلبی‌های هسته‌ای نامید، فقط به ایران مجوز گسترش (سلاح اتمی) می‌دهد. برجام در نگهداری رژیم منع گسترش سلاح اتمی و اطمینان از اینکه ایران هرگز به سلاح اتمی پیش نمی‌رود، نقش کلیدی ایفا می‌کند.

توضیح آلمان درباره رأی ممتنع به قطعنامه ضد ایرانی آمریکا هم مانند دو کشور دیگر اروپایی عضو برجام است.

در بیانیه این عضو غیردائم شورای امنیت آمده است: آلمان به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که برای تأیید برجام صادر شده متعهد است. ما به همراه فرانسه و پادشاهی متحده انگلیس، به رغم چالش‌های ایجادشده توسط خروج آمریکا از برجام در می ۲۰۱۸ و عدم پایبندی سیستماتیک ایران به تعهدات کلیدی‌اش از جولای ۲۰۱۹، سرسختانه برای حفظ برجام تلاش کرده‌ایم و به تلاش‌هایمان در این زمینه ادامه خواهیم داد.

در این بیانیه همچنین مواضعی علیه کشورمان نیز اخذ شده است: همزمان، ما به شدت درباره رفتارهای ایران در منطقه نگرانیم. از زمان تصویب قطعنامه ۲۲۳۱، ایران مکرراً مفاد مربوط به تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت را به طرق مختلف از جمله با ارسال سلاح به یمن، لبنان، سوریه و عراق نقض کرده است. با این وجود، آلمان به این قطعنامه رأی ممتنع داد زیرا این قطعنامه به ما برای حل موثر مخاطرات مشخص‌شده در بالا و بهبود امنیت و ثبات در منطقه کمک می‌کند.

کلی کرافت نماینده آمریکا در سازمان ملل هم گفت که در روزهای آتی وعده خود برای استفاده از مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها (مکانیسم ماشه) برای احیای تحریم‌ها علیه ایران را پی خواهیم گرفت.

این درحالیست که آمریکا پس از خروج از برجام عملا قادر به استفاده از بندهای این توافق نیست.

انگلیس هم در بخشی از بیانیه خود برای توضیح درباره رأی ممتنع به قطعنامه آمریکا جهت تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران، مخالفت خود را با تلاش آمریکا جهت به کارگیری مکانیسم ماشه نیز ابراز کرده است. در بند پایانی این بیانیه آمده است: «ما با تلاش برای بازگشت خودکار تحریم‌ها (از طریق مکانیسم ماشه) که با تلاش‌های فعلی‌مان برای حفظ برجام ناسازگار است مخالفیم.»

واکنش روسیه به این شکست آمریکا ولی متفاوت از انگلیس است.

بیانیه نمایندگی روسیه در سازمان ملل اینطور منتشر شده: نمایندگی روسیه در سازمان ملل به قطعنامه شورای امنیت در خصوص «تحریم تسلیحاتی علیه ایران» که آمریکا آن را پیشنهاد داده بود رأی منفی داد. ما همواره با تلاش‌ها برای تحمیل تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران از طریق شورای امنیت سازمان ملل مخالفیم. پیشنهاد آمریکا نقض آشکار ضمیمه B قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بود که صراحت دارد تنها روش مشروع برای تجدید نظر در نظام انتقال تسلیحات تصمیم متفق‌القول کمیسیون مشترک برجام است.

پس از این بیانیه، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی درباره شکست قطعنامه آمریکا علیه ایران این توییت را منتشر کرد: تلاش آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران شکست خورد. کاملاً قابل پیش‌بینی بود. این تلاش، بی‌‌اساس بود. کسانی که در این زمینه نگرانی‌هایی مطرح می‌کنند نباید مبالغه به خرج دهند. فقط به یاد بیاورید: قبل از سال ۲۰۱۰ هیچ تحریم [تسلیحاتی علیه ایران] در کار نبود و هیچ فاجعه‌ای رخ نداد. الان هم اتفاقی نمی‌افتد.

نمایندگی چین در سازمان ملل هم در بیانیه‌ای اعلام کرد: پیش‌نویس قطعنامه آمریکا در خصوص ایران امروز در شورای امنیت رد شد. این نتیجه بار دیگر نشان می‌دهد که یکجانبه‌گرایی از هیچ حمایتی برخوردار نیست و زورگویی شکست خواهد خورد. هر تلاشی برای در اولویت قرار دادن نفع شخصی به منافع عمومی جامعه بین‌المللی به بن‌بست خواهد خورد. اکثریت قاطع اعضای شورای امنیت بر این باورند که باید از برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ دفاع کرده و آنها را اجرا کرد. آمریکا که دیگر جزو طرف‌های مشارکت‌کننده در برجام نیست از هیچ حقی برای درخواست از شورای امنیت جهت بازگرداندن خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران برخوردار نیست. اگر آمریکا بر این اصرار ورزد، تلاشش محکوم به شکست است.

به این ترتیب با شکست آمریکا، بار دیگر سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه تهران با انزوای بین‌المللی روبرو شده و ناتوانی او از راه‌اندازی اجماع جهانی علیه کشورمان موضع کمپین جمهوری‌خواهان در انتخابات ۲۰۲۰ را تضعیف خواهد کرد.

فیلمی از لحظه شکست آمریکا در شورای امنیت را اینجا ببینید:

تحریم های آمریکا علیه ایران

شورای امنیت

قطعنامه شورای امنیت

مایک پمپئو