صندوق‌ سهامی و سبدگردانی در بورس عناوینی هستند که زیاد درباره‌ آن‌ها شنیده‌اید.

هر دو این روش‌ها جزو گزینه‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس محسوب می‌شوند. اما شاید ندانید که کدام روش مناسب شماست و می‌تواند بازدهی بیشتری برای شما به ارمغان آورد. در این مطلب با این دو روش و ویژگی‌های آن بیشتر آشنا می‌شوید.

سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس چیست؟

سرمایه‌گذاری در بورس به دو روش انجام می‌شود. در روش اول که به آن سرمایه‌گذاری مستقیم گفته می‌شود، سرمایه‌گذار پس از دریافت کد بورسی و یادگیری روش‌های تحلیلی، اقدام به سرمایه‌گذاری در این بازار می‌کند. طبیعی است در این روش، سرمایه‌گذار باید علاوه بر صرف وقت، از دانش تحلیلی مناسبی نیز برخوردار باشد.

اما سرمایه‌گذاری غیر مستقیم به روشی گفته می‌شود که در آن کل فرایند سرمایه‌گذاری از طریق شرکت‌هایی که تخصص مدیریت دارایی را دارند، انجام می‌شود. این شرکت‌ها به جای سرمایه‌گذاران، مدیریت دارایی آن‌ها را بر عهده می‌گیرند و با توجه به در اختیار داشتن تیم حرفه‌ای از تحلیل‌گران، ریسک سرمایه‌گذاری در بورس را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.

سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس معمولا به دو روش استفاده از صندوق‌های سهامی و سبدگردانی اختصاصی انجام می‌شود. در ادامه با بیان تفاوت‌های این دو روش، مقایسه کاملی نیز بین این دو روش انجام خواهیم داد.

نحوه فعالیت صندوق سهامی و سبدگردانی اختصاصی در بورس

اولین تفاوت صندوق سهامی و سبدگردانی اختصاصی در بورس، به نحوه فعالیت آن‌ها برمی‌گردد. صندوق‌ سهامی در واقع یک روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم عمومی است که در آن شرکت‌هایی که تخصص مدیریت دارایی دارند، اقدام به جذب سرمایه‌های خرد افراد و سرمایه‌گذاری در انواع سهام و اوراق بهادار بورسی می‌کنند.

اما سبدگردانی در بورس، توسط شرکت‌های سبدگردان که مجوزهای لازم برای مدیریت دارایی افراد به صورت اختصاصی را دریافت کرده‌اند انجام می‌شود. طبیعی است که سبدگردانی در بورس برای افرادی که تمایل دارند مدیریت دارایی آن‌ها به صورت کاملا اختصاصی و بر اساس درجه ریسک‌پذیری آن‌ها انجام شود، مناسب‌تر است.

سرمایه اولیه

دومین تفاوت این دو روش به میزان سرمایه اولیه آن‌ها برمی‌گردد. سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها با سرمایه اندک حتی ۵۰۰ هزار تومان نیز امکان‌پذیر است. به همین دلیل این روش برای افرادی که سرمایه بالایی ندارند، گزینه ایده‌آلی محسوب می‌شود.

اما از آن‌جایی که سبدگردانی در بورس به صورت اختصاصی انجام می‌شود و یک تیم حرفه‌ای از تحلیل‌گران به صورت کاملا اختصاصی مدیریت دارایی شما را بر عهده می‌گیرند، برای سرمایه‌های پایین صورت نمی‌گیرد. به همین دلیل سرمایه ای حداقلی برای شروع سرمایه‌گذاری در این روش نیاز است که این عدد در اکثر شرکت‌های سبدگردان بالای یک میلیارد تومان در نظر گرفته می‌شود.

هزینه‌های معاملاتی

تفاوت بعدی این دو روش در میزان کارمزد و هزینه‌های معاملاتی آن‌ها است. صندوق‌های سهامی جزو کم‌هزینه‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس محسوب می‌شوند. صندوق‌ها معاف از مالیات هستند و کارمزد معاملاتی آن‌ها در مقایسه با کارمزد خرید و فروش سهام به قدری کم است که می‌توان آن را نادیده گرفت.

اما هزینه‌ها و کارمزدهای سبدگردانی اختصاصی کاملا متفاوت از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. کارمزد سبدگردانی به دو بخش کارمزد ثابت و متغیر تقسیم می‌شود. کارمزد ثابت براساس درصد مشخصی از سرمایه تعیین و از سرمایه‌گذار اخذ می‌شود. این کارمزد در اکثر شرکت‌های سبدگردان بین یک تا دو درصد آورده اولیه سرمایه‌گذار است. به عنوان مثال اگر قصد سرمایه‌گذاری با یک میلیارد تومان سرمایه و با کارمزد ثابت یک درصدی داشته باشید، کارمزد ثابتی که باید برای بازه زمانی یکسال سبدگردانی پرداخت کنید، ۱۰ میلیون تومان است.

علاوه بر کارمزد ثابت، سبدگردان‌ها کارمزد متغیری نیز متناسب با درصد بازدهی سبد سرمایه‌گذاری، از سرمایه‌گذار اخذ می‌کنند. این کارمزد شرایط خاصی دارد و تنها در حالتی از سرمایه‌گذار اخذ می‌شود که بازده سبد سرمایه‌گذار در طول سال بیشتر از سود متعارف بانکی باشد. توجه داشته باشید که سبدگردان‌ها اجازه تضمین سود ندارند و به همین دلیل تنها در شرایطی از شما کارمزد متغیر را دریافت می‌کنند که بازدهی آن‌ها بیشتر از سود متعارف بانکی باشد.

برای درک این موضوع فرض کنید شما با سرمایه یک میلیارد تومانی، اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌اید و بازدهی سبد دارایی شما در طول سال، ۱۰۰ درصد یا معادل یک میلیارد تومان شده است. طبق قرارداد سبدگردانی مثلا ۲۰ درصد این سود که معادل ۲۰۰ میلیون تومان می‌شود به عنوان سود بانکی به شما تعلق می‌گیرد. حال اگر توافق سبدگردان و شما به نسبت ۲۰ به ۸۰ درصد باشد؛ از ۸۰۰ میلیون تومان سود باقیمانده، ۲۰ درصد آن که معادل ۱۶۰ میلیون تومان می‌شود سهم سبدگردان است و نهایتا ۸۴۰ میلیون تومان نیز سود کل شما از این سرمایه‌گذاری خواهد شد.

نتیجه‌گیری

با توجه به موارد گفته شده می‌توان نتیجه گرفت، سرمایه‌گذاری در صندوق سهامی برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری غیر مستقیم با مبالغ زیر یک میلیارد تومان و با حداقل کارمزدها را دارند، مناسب است. در طرف مقابل سبدگردانی در بورس نیز برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری اختصاصی و متناسب با درجه ریسک‌پذیری خود و با مبالغ سنگین را دارند، مناسب است.