امروزه یکی از مؤلفه‌های قدرت و توسعه‌یافتگی در عرصه بین‌المللی قدرت دریایی هست. به‌طوری‌که اگر به تاریخ قدرت‌های هژمونی در گهواره جهانی بنگریم آمریکا، انگلیس، پرتغال و اسپانیا و حتی فرانسوی‌ها و ایتالیایی ها از موهبت حضور در دریا برای تمدن سازی خود بهره برده‌اند. در حال حاضر ایالات متحده آمریکا با داشتن ۱۱ ناو هواپیما بیش از ۳۸ پایگاه دریایی نام‌گذاری شده که بخشی از آن را بعد از جنگ جهانی دوم از انگلستان امپراتور قدیم دریاها به ارث برده است، قدرت بزرگ دریایی است.

حال اگر بخواهیم برنامه‌های توسعه کشور هژمونی نوظهوری چون چین را بنگریم می‌بینیم که چین نیز به دنبال توسعه مسیرهای دریایی چون توسعه کریدور جاده ابریشم جدید دریایی، اقدام به ساخت بندرهای دریایی در کشورهای چون پاکستان، سریلانکا، جیبوتی، امارات متحده عربی، کامبوج و در آینده نزدیک در سیشل آنگولا، کنیا، تانزانیا خواهد کرد.
اما با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ و باروی کار آمدن آیت‌الله خامنه‌ای در ایران، از لزوم حضور ایرانیان و مسلمانان در دریاها سخن به میان آمد طی دستوراتی که به فرمانده وقت نیرو دریایی ارتش ایران، دریادار سیاری داده شد ضمن اعلام استراتژیک بودن این نیرو از وی خواسته شد که در اقیانوس اطلس حضور به عمل‌آورند که این دستورات در غالب سند چشم‌اندازی در نیروی دریایی ارتش درآمد. در سال گذشته با روی کار آمدن دریادار شهرام ایرانی (دومین فرمانده نیروی پرورش‌یافته بعد از انقلاب در دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) نوشهر) خبرهای از حضور ناوگروه رزمی ایرانی در اقیانوس اطلس و حضور فرماندهان وقت آن نیرو در جشن روز نیروی دریایی روسیه در سن‌پترزبورگ موردتوجه رسانه‌ها داخلی و خارجی قرارگرفته بود و در هفته گذشته ناوگروه دیگری به نام ناوگروه ۳۶۰ نیروی دریایی ارتش ج.ا.ا در بندر ریودوژانیرو برزیل متشکل از ناو بندر مکران و ناوشکن تمام ایرانی دنا که قبل از آن در سن‌پترزبورگ لنگراندازی کرده بود این بار پس از عبور از تنگه تورس در آمریکا جنوبی در حیاط‌خلوت ایالات متحده آمریکا اقدام به لنگراندازی نمود.
به نظر می‌رسد حضور تاریخی ناوگروه نیروی دریایی ارتش در اقیانوس اطلس جنوبی و عبور از تنگه تورس، درگذشته دریانوردی در اطلس مرکزی که با گذر از دماغه‌های امید نیک به انجام رسید و قبل‌تر از آن در اقیانوس آرام و تنگه مالاگا نویدبخش باز خیزی نیروی دریایی قدرتمند در تراز نیرو دریای آبی را نوید می‌دهد.
هرچند خیلی زود به نظر می‌رسد که نیروی دریایی ایران را یک نیروی دریایی آبی (نیروی باقابلیت حضور فعال اقیانوسی) در عرصه بین‌المللی قرار دهیم اما آنچه از شواهد پیداست
۱-حضور ۸۶ ناوگروه در اقیانوس‌ها (اطلس، آرام، هند) دریاها (عمان، سرخ، شمال، چین شرقی، خزر و…)
۲- حضور فعال در تنگه‌ها و کانال‌های راهبردی جهان (مالاگا، مانش، سوئز، کات گات، تورس و…)

۳-ساخت ناوهای بومی چون (جماران، سهند، دماوند ۱ و ۲، دنا، شیراز) انواع زیردریایی کلاس فاتح، غدیر
۴-ناوچه کاتاماران فوق مدرن شهید ناظری، شهید سلیمانی (سپاه) و کلاس‌های ارتقاءیافته آن‌ها
۵-ناو بندرهای مکران، رودکی و انواع لندیکرافت ها و هاورکرافت ها
همه و همه نویدبخش باز خیزی یک نیروی دریایی آبی اقیانوسی در جهت منافع ملی ایران را می‌دهد؛ که برآوردها و شتاب حرکتی نشان می‌دهد که ایران می‌تواند در صورت حفظ اتحاد ملی و انسجام اسلامی در آینده نزدیک (۲۰۳۶) خود را به‌عنوان یک نیروی دریایی آبی قدرتمند در عرصه بین‌المللی مطرح کند.

* کارشناس مسائل حوزه ژئوپلیتیک