شکاف قیمت ارز در سامانه نیما و بازار آزاد منجر به شکل‌گیری صف‌های طولانی در این سامانه شده و عملا به دلیل کندی تائید پرونده‌ها از سوی بانک مرکزی، واردات در مقابل صادرات متوقف شده است.

بالا رفتن قیمت ارز در بازار طی هفته‌های اخیر منجر به شکل‌گیری معاملات خاص در بازار ارز شده است. برخی، دلال ارز در سامانه نیما شده‌اند و برخی به خرید کارت ملی برای دریافت ارز بیشتر روی آورده‌اند. همه چیز دست به دست داده تا باز هم سوداگران در بازار ارز جان بگیرند و در نبود بازارساز، مسیر قدیمی افزایش قیمت و ایجاد هیجانات کاذب را دوباره احیا کنند.

اردیبهشت ماه امسال بود که قیمت ارز در بازار به کانال بیست هزار تومان وارد شد و پیش‌بینی این بود که قیمت به زیر ۲۰ هزار تومان هم برسد. آن روزها رئیس کل وقت بانک مرکزی هنوز سودای ریاست جمهوری را علنی نکرده بود اما درست از زمانی که ایده حضور در این رقابت را علنی کرد، بازار رها شد و قیمت ظرف مدت کوتاهی، بالغ بر ۵ هزار تومان رشد کرد.

اینک با گذشته حدود یک ماه از برگزاری انتخابات، قیمت دلار در صرافی‌های بانکی به کانال ۲۵ هزار تومان وارد شده و در مقابل، بازار آزاد هم در همین کانال و البته نزدیک به ۲۶ هزار تومان روند افزایشی خود را حفظ کرده است؛ به نظر می‌رسد دولت در روزهای باقیمانده از عمر خود، دست از مدیریت بازار ارز برداشته و بانک مرکزی با هدایت فردی که سال‌ها پست قائم مقامی چندین رئیس کل را یدک کشیده است، هیچ برنامه مشخصی برای بازار ارز پیاده نمی‌کند.

اما فضای حاکم بر بازار اسکناس ارز است و در بخش حواله‌ها نیز که بازارساز می‌تواند نقش پررنگی را ایفا کرده و در حوزه واردات کشور، زمینه را برای ورود کالاهای اساسی، تجهیزات و ماشین آلات بیشتر فراهم کند، اوضاع بهتر از این نیست. هم اکنون اختلاف قیمت ارز در سامانه نیما با بازار آزاد به شدت افزایش یافته و صف‌های طولانی در این سامانه برای دریافت ارز تشکیل شده است؛ ضمن اینکه اختلاف حدود ۱۵ درصدی نرخ نیما و بازار آزاد ممکن است خطاها را در اختصاص صحیح ارز از سوی واردکنندگان بیشتر کرده و سودای فروش ارز در بازار از یک سو و بیش اظهاری از سوی دیگر را جانی دوباره ببخشد.

یک مقام مسئول در نظام بانکی می‌گوید: دولت بخشنامه‌ای را در راستای استفاده از ارز صادراتی برای واردکنندگان صادر کرده بود که متأسفانه معاونت ارزی بانک مرکزی آن را زیر پا گذاشته است؛ به همین دلیل هر روز با تعداد زیادی از واردکنندگانی مواجه هستیم که قدرت استفاده از ارز صادراتی را ندارند؛ چراکه مجدد بانک مرکزی پرونده‌های ارزی را تائید نمی‌کند تا ضمن هموارشدن مسیر واردات کالاهای اساسی و تجهیزات تولید، صادرکنندگان هم بتوانند با سهولت رفع تعهد ارزی کرده و ارز صادراتی را چرخه تجارت کشور بازگردانند.

وی می‌گوید: هم اکنون صف‌های طولانی از درخواست ارز از سوی واردکنندگان در سامانه نیما شکل گرفته و نشان می‌دهد بانک مرکزی استراتژی مشخصی ندارد و علیرغم اینکه در آمار اعلام می‌کند که عرضه ارز در سامانه نیما افزایش یافته، اما عملاً واردکنندگان دسترسی به این ارزها ندارند، چراکه پرونده‌های تخصیص ارز آنها تائید نمی‌شود.

همانطور که در جدول بالا هم مشاهده می‌شود از زمان برکناری عبدالناصر همتی، رئیس کل سابق بانک مرکزی (۹ خرداد ۱۴۰۰) تا ۹ تیرماه که اکبر کمیجانی، به عنوان سرپرست بانک مرکزی مشغول به کار شد، قیمت دلار سامانه نیما از ۲۰ هزار و ۴۳۳ تومان به ۲۱ هزار و ۶۸۳ تومان رسیده است که ۱,۲۵۰ تومان رشد را نشان می‌دهد.

در عین حال قیمت دلار صرافی‌های بانکی نیز در مدت مذکور از ۲۳ هزار و ۷۹۴ تومان به ۲۴ هزار و ۸۹۶ تومان رسیده که یک هزار و ۱۰۲ تومان رشد و قیمت دلار در بازار آزاد هم از ۲۴ هزار و ۱۰۰ تومان به ۲۵ هزار و ۳۰۰ تومان رسیده که ۱,۲۰۰ تومان رشد داشته است.

همچنین از روز ۹ تیرماه که اکبر کمیجانی رسماً با حکم رئیس جمهور به عنوان رئیس کل جدید بانک مرکزی تعیین شد تا ۱۶ تیرماه قیمت دلار در سامانه نیما از ۲۱ هزار و ۶۸۳ تومان به ۲۲ هزار و ۴۰۷ تومان رسیده که ۷۲۴ تومان رشد را نشان می‌دهد. قیمت ارز صرافی‌های بانکی از ۲۴ هزار و ۸۹۶ تومان به ۲۴ هزار و ۵۱۴ تومان رسیده که ۳۸۱ تومان کاهش را به ثبت رسانده است؛ ضمن اینکه نرخ دلار در بازار آزاد نیز از ۲۵ هزار و ۳۰۰ تومان به ۲۵ هزار تومان کاهش یافته است.

۲۲۳۲۲۵