راه اندازی گلخانه های تخصصی نگهداری از گل و گیاهان زینتی نیازمند بهره مندی از تجهیزاتی مخصوص می باشد که عدم توجه به این نیاز هم از نظر کیفی بر روی محصولات تاثیر گذاشته و هم اینکه از نظر مقدار تولید تاثیرگذار خواهد بود. در این مقاله به معرفی برخی از تجهیزات بسیار مهم خواهیم پرداخت.

تجهیزات لازم برای گلخانه :

تجهیزات گلخانه ای در دسته بندی هایی همچون تجهیزات سرمایشی ، گرمایشی ، تهویه و آبیاری قرار می گیرند که هر کدام از ابزارهای مختلف موجود در این دسته بندی ها وظیفه ای مشخص بر عهده خواهند گرفت. عدم وجود هر کدام از دستگاه های مورد نیاز این دسته بندی ها سبب بوجود آمدن کمبود در بخش های مختلف گلخانه خواهد شد که مستقیما بر راندمان تولید تاثیر گذار خواهد بود.

• سیستم های گرمایشی :

حساسیت بسیار بالای گیاهان زینتی نسبت به سرما سبب شده است که دسته بندی سیستم های گرمایشی اهمیت بالاتری نسبت به سایر دسته بندی ها داشته باشد. هیترها از جمله ابزارهایی می باشند که به منظور تامین گرمایش سالن های گلخانه مورد استفاده قرار می گیرند. انتخاب نوع مناسب هیتر بستگی به نوع گیاهان داخل گلخانه و همینطور شرایط گرمایشی مورد نیاز اپراتور دارد.

در گلخانه های کوچک از بخاری های سنتی نیز استفاده می شود که به دلیل عدم امکان کنترل آلاینده ها می تواند سبب بروز مشکلات بسیاری برای گلخانه داران شود. در گلخانه های مدرن تر از هیترهای آتش درون استفاده میشود .

هیترهای اتش درون به دلیل تولید گرمایی کاملا پاک جزو بهترین انتخاب های برای سالن های گلخانه ای هستند . البته باید توجه داشت که تعداد و نوع هیتر بستگی مستقیم با نوع گیاهان داخل گلخانه و همینطور متراژ سالن دارد. در سالن های بسیار بزرگی که در مناطقی با زمستان های سرد قرار دارند استفاده از دستگاه های گرمایشی آتش درون کار بصرفه این به نظر نمیرسد . از این رو در این موارد از دیگ بخار و سیستم های گرمایشی یونیت استفاده میشود که می تواند در هر قسمتی از سالن که نیاز باشد راه اندازی شود.

از دیگر ابزارهای گرمایشی می توان به هیترهای تابشی اشاره کرد. این نوع هیترها نیز به دلیل اینکه گرمای کنترل شده ای را در محیط آزاد می کنند از دقت بالایی برخوردار بوده و تاثیر بالایی در افزایش راندمان سیستم دارند . البته سیستم های تابشی به دلیل قیمت بالایی پیاده سازی آنها و همینطور هزینه های نگهداری بالا بیشتر در سالن های بسیار بزرگ با سرمایه گذاری های بزرگ مورد استفاده قرار میگیرند.

• سیستم های رطوبت رسانی :

سیستم های رطوبت رسانی از دیگر سیستم های مورد نیاز در سالن های گلخانه ای می باشند. این سیستم ها به منظور تامین رطوبت و همینطور جلوگیری از اسیب های خشگی هوا در تابستان و همینطور زمستان مورد استفاده قرار میگیرند . از جمله سیستم های رطوبت رسانی که در این مورد بهره برداری شده و مورد استفاده قرار میگیرد، سیستم های رطوبت رسانی التراسونیک و همینطور سیستم های رطوبت رسانی نازلی می باشد . سیستم های رطوبت رسانی التراسونیک با استفاده از امواج التراسونیک اب را به رطوبت تبدیل می کنند. البته باید توجه کرد که تولیدرطوبت در این روش محدود بوده و از این رو این روش بیشتر در سالن هایی که از نظر فضا محدود می باشند مورد استفاده قرار میگیرد.

سیستم های رطوبت رسانی نازلی اما قابلیت مانور بالایی دارند و میتوان از آنها در قسمت های مختلف سالن استفاده کرد. این سیستم ها دارای لوله کشی مخصوص همراه با یک نازل می باشند. نازل به صورت مستقیمی به پمپ متصل میشود و پمپ با فشار بسیار زیاد آب را از مخزن به سمت نازل ها ارسال می کند. بدین ترتیب با رسیدن آب به نازل ها اب به قطراتی بسیار ریز تبدیل شده که همین امر سبب بوجود امد رطوبت در محیط می شود . این نوع از دستگاه رطوبت ساز چون قابلیت قرار گیری در قسمت های مختلف زمین را دارد بهترین انتخاب برای سالن های بسیار بزرگ و بزرگ می باشد. همچنین در سالن هایی که نیازمند ایجاد رطوبت در قسمت هایی خاص از سالن است استفاده از این نوع رطوبت سازها می تواند کمک بسیاری به تامین رطوبت اصولی سالن کند.

سیستم های سرمایشی و تهویه :

سیستم های سرمایشی و همینطور تهویه از دیگر مواردی می باشد که باید در سالن های پرورش گل های زینتی توجه ویژه ای به انها شود. این سیستم ها شامل انواع فن های گلخانه و هواکش ها می باشند. استفاده از هواکش های گلخانه در کنار فن های سیرکوله داخل سالن، سبب مهیا کردن شرایطی مناسب برای جابجایی هوا در داخل سالن می شوند. بدین ترتیب هوا در داخل سالن به گردش درآمده و علاوه بر کاهش دمای هوا از خفگی ناشی از گرما در داخل سالن جلوگیری خواهد شد.

در مناطقی که گرمای بسیار بالای دارند ، استفاده از دیواره های سلولزی نیز می تواند بسیار کارساز باشد. این دیواره ها دارای کاغذ کرافت در داخل خود هستند. کاغذ کرافت امکان نگهداری اب به میزانی بالا در داخل خود دارد. به وسیله ی نازلی مخصوص اب بر روی این دیواره ریخته میشود و سپس به وسیله ی یک هواکش هوا از این دیواره عبور کرده و وارد سالن می شود . بدین ترتیب دمای مناسب سالن تامین میشود.

سیستم های ابدهی :

از دیگر مواردی که اهمیت بسیار زیادی در سالن های گلخانه ای دارد ، داشتن یک سیستم آبرسانی مناسب می باشد . بسیاری از پرورش دهندگان به صورت سنتی اقدام به ابیاری سالن ها میکنند که بخصوص در سالن های بزرگ این مورد می تواند همراه با نیاز به نیروی کار بیشتر و در نتیجه افزایش هزینه های جاری سالن شود. استفاده از دستگاه ها اتوماتیک و مکانیزه ی آبیاری که شرایط را برای آبیاری بارانی اتوماتیک همراه با تامین رطوبت مناسب فراهم می کند انتخابی بسیار مناسب است که بخصصوص در سالن های بزرگ می تواند هزینه های جاری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

نتیجه گیری :

به طور کلی استفاده از تجهیزات مختلف گلخانه ای برای تولید محصولات گلخانه ای با کیفیت بالا بسیار مهم می باشد . بعضا مشاهده شده است که گلخانه داران به منظور کاهش هزینه های کلی سالن از روش های سنتی به جای روش های مدرن استفاده میکنند که در نتیجه تاثیری نامناسب بر رشد گیاهان گذاشته و به نوعی در کاهش راندمان سیستم تاثیر گذار می باشند.