امارات و عربستان بر سر دسترسی به انرژی هسته ای با یکدیگر رقابت می کنند. این رقابت می تواند به ضرر منطقه خلیج فارس تمام شود.

رقابت بر سر هسته ای شدن در میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بالا گرفته است. همزمان با بارگذاری میله های سوختی نخستین نیروگاه هسته‌ای در امارات، عربستان هم از تمایل خود به استفاده از انرژی هسته ای حرف می زند. سه سال قبل بن سلمان تهدید کرده بود که اگر ایران بمب هسته ای بسازد، سعودی ها هم برای ساخت این بمب اقدام خواهند کرد. در همین حال سوال اصلی این است که چشم و هم چشمی هسته ای در منطقه ای حساس و پر اختلاف تا چه اندازه می تواند خطرناک باشد؟

کشورهای عربی به دنبال چه هستند؟

امارات اولین کشور عربی است که به دنبال انرژی هسته ای رفته است. بسیاری نگرانند که این بلند پروازی اماراتی ها کار دست منطقه بدهد و از این به بعد دیگر کشورهای عربی که از ثروت کافی برخوردارند هم به دنبال وضعیت مشابهی باشند. این موضوع در مورد عربستان صدق می کند. همزمان با امارات سعودی ها هم از تمایل خود برای داشتن انرژی هسته ای و راکتورها در کشورشان حرف زده اند. اما برخلاف ابوظبی که ادعایی در مورد ایجاد سلاح هسته ای نداشته، سعودی ها از همان آغاز کار را با تهدید شروع کردند. بن سلمان در سال ۲۰۱۸ در یک گفتگوی تلویزیونی گفته بود که اگر ایران به دنبال سلاح هسته ای باشد، عربستان هم به سرعت در این زمینه اقدام خواهد کرد. اما برخلاف ایران که عدم ساخت سلاح هسته ای فتوایی شرعی دارد، در کشورهای عربی چنین دیدگاهی به سلاح هسته ای وجود ندارد. ناظران معتقدند بن سلمان که ولع خرید انواع سلاح ها را دارد، چطور می تواند در صورت دستیابی به انرژی هسته ای از خیر ساخت سلاح اتمی بگذرد؟

امارات از عربستان جلو افتاده است

در حال حاضر امارات متحده عربی در موضوع انرژی هسته ای یک گام جلوتر عربستان است. امارات متحده میله های سوختی را در نخستین دستگاه از چهار راکتور هسته ای خود در نخستین نیروگاه هسته ای جهان عرب به نام برکت، بارگذاری کرده است. اما وضعیت عربستان هنوز مشخص نیست. به اعتقاد کارشناسان، سعودی ها بلندپروازانه ترین برنامه ها را برای توسعه صنایع هسته ای خود در نظر دارند اما هنوز خبری از میله های سوختی یا راه انداختن نیروگاه نیست.

سعودی ها می گویند اولین رآکتور هسته ای را تا سال ۲۰۲۲ به راه می اندازند. آنها در حال حاضر در حال چانه زنی با آمریکایی ها هستند و می گویند قصد دارند تا دوازده سال دیگر ۱۵ راکتور هسته ای را در سراسر کشور به راه بیندازد. آنها ترجیح می دهند تا با مذاکره با آمریکایی ها و با حمایت آنها دست به کار شوند. اما کسی نمی داند که پشت پرده و در این مذاکرات واقعا چه می گذرد. این محرمانه بودن مذاکرات تا جایی پیش رفته که به نوشته دویچه وله، اوایل ماه می دیوان محاسبات ایالات متحده از دو وزارتخانه انرژی و امور خارجه آمریکا خواست، درباره سطح گفت‌وگوهای هسته‌ای با عربستان اطلاع‌رسانی کند.

در آمریکا بخش بزرگی از نگرانی ها بر سر آن است که در پشت درهای بسته مذاکرات بر سر مسائل هسته ای عربستان، ترامپ امتیازاتی را به ریاض اعطا کند که قابل جبران نباشد. از آنجا که رئیس جمهور آمریکا از بسیاری از امور سررشته ندارد، بعید نیست که در این مورد هم تصمیماتی را اتخاذ کند که علیه منافع جهانی باشد.

ایجاد یک تعادل کار دشواری است

مقامات اماراتی و سعودی هنوز موفق نشده اند تا افکار عمومی را قانع کنند که اهداف صلح آمیز هسته ای در سر دارند و خواهان توسعه سلاح هسته ای نیستند. آنها هرچند که حرف چندانی از تولید سلاح هسته ای نمی زنند، اما با توجه به بلندپروازی های منطقه ای و رفتارهای جنگ طلبانه و توسعه جویانه این کشورها باور به اینکه تنها هدف آنها برای دستیابی به انرژی هسته ای مسائل صلح آمیز باشد، کار دشواری است. به گزارش اعتماد، امارات برخلاف عربستان تعهد داده است که در نیروگاه خود اقدام به غنی‌سازی اورانیوم یا پردازش دوباره سوخت مصرفی نکند و همچنین از پروتکل‌های پیشرفته منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای پیروی کرده و حتی توافقی موسوم به توافق ۱۲۳ با امریکا امضا کرده است که امکان به اشتراک‌گذاری اجزا، مواد و دانش فنی را به هر دو کشور می‌دهد.

اما در عربستان خبری از چنین تعهداتی نیست. تحقیقات در مورد راه اندازی نیروگاه هسته ای در جریان است اما کسی نمی داند که سعودی ها در چه مرحله ای قرار دارند. در عربستان قدرت دست مرد جوانی افتاده که بر خلاف عموهایش، حاضر به حفظ صلح در منطقه نیست و حتی با کشورهای عربی سر ستیز دارد. سعودی ها در یمن در حال جنگند، در لیبی و مصر مداخله می کنند و در عین حال با ایران و ترکیه دشمنی می ورزند. در عین حال این کشور مدام در حال پر کردن اسلحه خانه های خود است و از آمریکا و اروپا جدیدترین تسلیحات جنگی را خریداری می کند.

به نظر می آید که سعودی ها و اماراتی ها هنوز نتوانسته اند جامعه جهانی را قانع کنند که چرا با وجود گران بودن انرژی هسته ای و با وجود اینکه این دو کشور می توانند برای موارد صلح آمیز از دیگر انرژی ها، به راحتی و بسیار ارزان تر استفاده کنند، به دنبال نیروگاه های هسته ای هستند.

در حالی که برخی کشورهای غربی می گویند در صدد تعطیل کردن نیروگاه های هسته ای خود هستند، برخی دیگر از کشورها، به ویژه در جهان عرب به تازگی به دنبال ایجاد نیروگاه های هسته ای افتاده اند. آنها نمی توانند به سوالات منتقدان که از آنها می پرسند به چه دلیلی می خواهند چنین هزینه ای را بر دوش دولت هایشان قرار دهند پاسخ گو باشند. به تازگی حتی اردن و مصر هم که از نظر اقتصادی در وضعیت بدی به سر می برند، قصد ایجاد نیروگاه های هسته ای با کمک روسیه را دارند. تب دسترسی به نیروگاه های هسته ای در خاورمیانه چنان بالا گرفته است که برخی از ناظران می گویند اگر جلو بلندپروازی های عربستان و امارات گرفته نشود، به زودی این تب فراگیر شده و خاورمیانه به عنوان یکی از پرمنازعه ترین مناطق جهان، در خطر می افتد.

امارات و عربستان بر سر دسترسی به انرژی هسته ای با یکدیگر رقابت می کند

منبع: خبرآنلاین

خاورمیانه

جنگ جهانی سوم