دست‌فروشی امری است که از گذشته بوده و در همه کشورهای دنیا هم وجود دارد، اما دست‌فروشی زمانی شکل می‌گیرد که شرایط خاص برای آن تعریف می‌شود. به طور معمول برای عرضه کالاهای خاص مثل تولیدات هنری یا خانگی، یک زمان و جایگاه خاص تعریف می‌شود. در همه کشورها مناطقی هست که برای دست‌فروشی تعریف […]

چرا دست‌فروشی رسمی شد؟

دست‌فروشی امری است که از گذشته بوده و در همه کشورهای دنیا هم وجود دارد، اما دست‌فروشی زمانی شکل می‌گیرد که شرایط خاص برای آن تعریف می‌شود.

به طور معمول برای عرضه کالاهای خاص مثل تولیدات هنری یا خانگی، یک زمان و جایگاه خاص تعریف می‌شود. در همه کشورها مناطقی هست که برای دست‌فروشی تعریف شده است، آن هم کاملا با نظارت. زمان‌های خاصی هم برای دست‌فروشی در نظر گرفته می‌شود.

مناسبت‌های خاصی وجود دارد که تقاضا بالا رود و کسانی این کالاها را عرضه می‌کنند که خودشان تولیدکننده رسمی نیستند مثل خانم‌های خانه‌دار یا این‌که از طریق مجاری رسمی با هزینه‌های هنگفتی به بازار عرضه شود.

بر این اساس، دست‌فروشی مس‌توان وجود داشته باشد، به شرط این‌که کالاهای خاص در جاها و زمان‌های خاص عرضه شود.

ما نیز گاها در مناطق خاص این بازارها را تدارک دیده‌ایم. اما نکته این‌جاست که دست‌فروشی زمانی افزایش پیدا می‌کند که بازار رسمی تحت‌تاثیر مسایل خاص قرار می‌گیرد. برای مثال، در کشور ما وقتی بحران اقتصادی تشدید می‌شود، تورم بالا می‌رود و عرضه رسمی کالاها تحت‌تاثیر مسائل اقتصادی قرار می‌گیرد، هم عرضه‌کنندگان دچار مشکل می‌شوند و هم تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان به مشکل برمی‌خورند؛ آن هم به دلیل افزایش قیمت‌ها، مشکلات بروکراسی و عدم شرایط طبیعی در بازار.

در عین حال، مشتریان و کسانی که این کالاها را خرید می‌کنند و متقاضی هستند، به دلایلی که یکی از آن‌ها کاهش قدرت خرید است، به سمت دست‌فروشی‌ها متمایل می‌شوند.

اما دست‌فروشی چند مشکل اساسی دارد. اولا این‌که‌ اگر دست‌فروشی در هر شرایطی و به هر شکلی، بازار رسمی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. به هرحال بازارهای رسمی تحت شرایط خاصی که استانداردهای خاصی را رعایت می‌کنند و کد و شناسنامه دارند، کار می‌کنند.

یکی از شرایط بازار دست‌فروشی این است که سیال است و جایگاه خاصی ندارد. مشتری‌ای که به طور معمول این کالا را خرید می‌کند، نیازمند این است که پاسخ‌گویی وجود داشته باشد و در عین حال، پشتیبانی صورت گیرد و نیز نظارتی در آن مجموعه وجود داشته باشد، زیرا استانداردها و رعایت کیفیت، حق مشتری است.

در کنار این‌ها، زمانی که در این مقطع چنین اتفاقی می‌افتد، چطور می‌خواهد از دست‌فروشی همزمان با رعایت پشتیبانی از حق مشتری دفاع کند، این دو باید همزمان باید با یکدیگر باشد. چند شرط در این رابطه باید وجود داشته باشد؛ اول این‌که باید جایگاه خاص برای آن‌ها تعریف شود. دو این‌که نظارت باید روی آن‌ها وجود داشته باشد تا حقوق مشتریان رعایت شود.

من فکر می‌کنم این‌ها احساساتی است که در یک جو بحرانی در شرایط اقتصادی کشور گاها اعلام می‌شود؛ بدون این‌که کار جدی‌ای انجام دهند و پیگیری‌های جدی داشته باشند.

* کارشناس بازار کار

۲۲۳۲۲۵