شفلرا گیاه همیشه سبز از خانواده آرالیاسه است که در ایران به عنوان گیاه آپارتمانی محبوب، طرفداران زیادی دارد و می تواند انتخاب خوبی برای تصفیه هوای منزل باشد. البته شفلرا تا حدودی سمی است. گیاه زیبای شفلرا نیازمند رسیدگی کمی است ولی بهتر است که خاکی که برای آن استفاده می شود، به میزان کافی دارای مواد آلی باشد. این گیاه پرطرفدار، خاک مرطوب را می پسندد. شفلرا به کود زیادی نیاز ندارد و می تواند سال ها در یک گلدان زندگی کند. در این مقاله از سایت گیاه نت به معرفی گیاه شفلرا، انواع آن، شرایط نگهداری، روش های تکثیر، مشکلات و بیماری ها، سمی بودن و… آن می پردازیم.

معرفی گیاه شفلرا

گیاه شفلرا، گیاهی با اصالت استرالیا و جزایر اقیانوس آرام است، اما اولین فسیل های کشف شده شبیه برگ های این گیاه در لهستان مشاهده شده ا‌ند. شفلرا در هوای آزاد می تواند تا سه متر رشد کند. این گیاه دارای برگ های سبز رنگ، روشن براق و چرمی است. دمبرگ شفلرا بلند و قسمت انتهایی برگ های آن پنجه ای شکل است که در ابتدا سه برگچه دارد و سپس تعداد آن ها به ۸ عدد می رسد. ارتفاع این گیاه در صورتی که شرایط مطلوبی برای آن فراهم باشد به بیش از ۳ متر نیز می رسد.

بر خلاف بسیاری از گیاهان زینتی که با حذف جوانه انتهایی شاخه های جانبی رشد می کنند، در این گیاه تنها یک شاخه اصلی وجود دارد. شفلرا نام گیاهی زیبا و همیشه سبز از خانواده آرالیاسه است. این گیاه یک گل آپارتمانی است که به خاطر شباهت اسمی، آن را هم خانواده با گل هایی همانند آرالیا، پلراندرا و پاپیتال هم می دانند.

این گیاه آپارتمانی زیبا از ۲۰ گونه گیاهان استوایی، استوایی همیشه سبز، درختچه ای و درختی تشکیل شده است. همچنین شفلرا به اسم‌هایی مانند گل چتری، چتر درخت کوتوله ها و پنجه کلاغی هم شناخته می شود. به خاطر مراقبت و نگهداری آسان این گیاه در بین خانواده های ایرانی بسیار محبوب شده است. به احتمال زیاد علت نامگذاری شفلرا، گیاه شناس آلمانی به اسم جکوب شفلر بوده است که در قرن هجدهم زندگی می‌کرد.

برگچه های شفلر، به شکل تخم مرغ است و صاف و پنجه ای هستند. شفلرا جهت تصفیه هوای منزل، جذب تولید اکسیژن و افزایش رطوبت هوا انتخاب بسیار مناسبی است. این گیاه فوائد بسیاری در از بین بردن تولوئن، فرمالدئید و بنزن دارد.

انواع گیاه شفلرا

گیاه شلفرا دارای دو گونه متفاوت است که عبارت اند از:

• گیاه شفلرا اکتینوفیلا: شفلرای اکتینوفیلا مشهورترین گونه شفلرا است و در بسیاری از خانه های ایرانی هم به فراوانی پیدا می شود. این گیاه برگ هایی به شکل لوزی دارد که طول آن ها حدودا به ۱۵ سانتی متر می رسد.

• گیاه شفلرا اربوریکولا: شفلرای اربوریکولا از شفلرای اکتینوفیلا کوچک تر است. برگ های کوچک تری دارد و فراوانی آن هم در مقایسه با اکتینوفیلا کم تر است. طول برگ های شفلرای اربوریکولا بین ۵ تا ۸ سانتی متر است و رشد آن ها به صورتی است که بعد از رشد، توده ای از برگ ها شکل می گیرد و دارای چتری پرتری می شود. نوع ابلق این گیاه در بازار موجود است. گونه ابلق شفلرا دارای بخش هایی کرم رنگ است. شفلرا ابلق به نور زیادتری احتیاج دارد. هر چه نور زیادتری دریافت کند، بخش های کرم رنگ آن زیادتر می شود.

از دلایل تفاوت این دو نوع از گیاه شفلرا می‌توان به وجود لکه های رنگی روی برگ های سبز رنگ آن ها اشاره کرد که موجب زیباتر شدن گیاه می شود. همچنین حجم و میزان تراکم این لکه های زرد رنگ می تواند بسته به نوع گیاه با هم متفاوت باشد و گیاه را از حیث ظاهری به دسته های دیگری طبقه بندی کرد.

شرایط نگهداری گیاه شفلرا

نور
مکان مناسب برای گیاه شفلرا، مکانی است که نور کافی و غیر مستقیم در آن وجود داشته باشد. بهتر است هفته ای یک بار گیاه را به مکانی که نور زیادی دارد منتقل کرد، در غیر این صورت، گیاه پس از مدتی شادابی خود را از دست می دهد. اگر فاصله ساقه ها با برگ ها بیش از اندازه باشد، به این معنا است که این گیاه در مقابل نور بیش از اندازه قرار گرفته است.

آبیاری
آبیاری شفلرا به گونه ایی است که باید به طور کامل آب داده شود، طوری که ریشه ها خیس شوند اما باید دقت کرد که در فاصله بین دو آبیاری سطح خاک کاملا خشک باشد، در غیر این صورت آبیاری فراوان موجب پوسیدگی ریشه گیاه خواهد شد و برگ ها به رنگ قهوه ای، تغییر رنگ خواهند داد و اگر آبیاری کم باشد، برگ‌ها زرد می شوند.

دما
مناسب ترین دما برای رشد این گیاه زیبا، دما بین ۲۰ الی ۳۰ درجه سانتی گراد است. محیط برای رشد این گیاه نباید بیش از اندازه گرم یا بیش از اندازه سرد باشد. شفلرا باید در فصل زمستان از پنجره‌های سرد دور باشد و یا برای محیط خانه از لوازم گرم کننده استفاده کرد.

رطوبت
گیاه شفلرا از گیاهانی است به رطوبت و غبار پاشی علاقه دارد و این گیاه در هوای گرم شادابی خود را از دست می دهد به همین خاطر جهت تامین کردن رطوبت شفلرا بهتر است در کل طول سال دو بار در هفته غبار پاشی انجام شود. ولی باید دقت کرد غبار پاشی یا رطوبت زیاد باعث ایجاد نقاط قهوه ای روی برگ ها می شود، در این زمان باید از غبار پاشی پرهیز کرد.

خاک
مناسب ترین خاک جهت رشد گیاه شفلرا، خاک کوکوپیت است که با کمی خاک و کود آماده مخلوط شده باشد. خاکی که برای رشد شفلرا انتخاب می شود باید کاملا زهکشی شده باشد. اگر به این گیاه اکسیژن به اندازه کافی نرسد، ریشه رشد نخواهد کرد و باعث از بین رفتن آن خواهد شد.

کوددهی
هر ماه باید به این گیاه پرطرفدار کود گیاهی داده شود که به صورت محلول در آب باشد و دارای مواد مغذی میکرو ارگانیک باشد. اگر برگ ها و ساقه های گیاه پژمرده شده باشند، به این معنی است که از کمبود کود رنج می برند.

تعویض گلدان
توصیه می شود زمانی که این گیاه در حال رشد است دو بار در سال گلدان آن تعویض شود. در صورتی که ریشه ها از خاک بیرون آمده باشند باید اقدام به تعویض گلدان کرد، اگر این کار انجام نشود باید سطح خاک گلدان را با خاک جدید عوض کرد.

تکثیر گیاه شفلرا

تکثیر گیاه شفلرا به روش قلمه، خوابانیدن و به واسطه دانه انجام می گیرد.

• تکثیر به روش قلمه
  قلمه باید از زیر دو برگ جوانی که مرحله های کامل رشد را گذرانده باشند گرفته شود. در این روش قلمه باید با فاصله ۵/۲ سانتی متر از برگ گرفته شود. برای این کار باید شاخه هایی که قطر آن ها حدود ۸ تا ۲۰ سانتی متر است و جوان و قوی هستند را انتخاب کرد و سپس بین دو جوانه یک برش سطحی به طول حدود ۲ سانتی متر از پایین به بالا ایجاد کرد، این برش باید در درون پوست ساقه بریدگی ایجاد کند. برای ساقه هایی که قطر بیش تری دارند، می توان ۲ تا ۳ برش ایجاد کرد و سپس محل برش را با خزه مرطوب و پلاستیک پوشاند. با چسب نواری باید قسمت پایین پلاستیک را محکم کرد. با نخ هم قسمت بالای پلاستیک را گره زد تا وقتی که خزه خشک شد بتوان پلاستیک را باز کرد و مقدار اندکی آب روی آن اسپری نمود. پس از حدود ۴۰ الی ۶۰ روز محلی که برش داده شده اند، ریشه دار می شوند و پس از آن، باید شاخه را از قسمت زیرین ریشه قطع و در گلدان جدید کاشت.
• تکثیر به روش خوابانیدن
  برای تکثیر گیاه شفلرا می توان از روش خوابانیدن استفاده کرد. در این روش باید ساقه ای را که به گیاه مادری متصل است، داخل خاک زراعی یا پیت قرار داد تا ریشه دار شود. مزیت روش خوابانیدن این است که تمام مواد غذایی و آب به وسیله گیاه مادر به شاخه خوابیده شده فرستاده می شود تا شاخه مورد نظر ریشه دار شود و پس از اینکه ریشه دار شد، باید آن را از گیاه مادری جدا کرد و در گلدان جداگانه ای کاشت.
• تکثیر به واسطه دانه
  برای تکثیر این گیاه زیبا به واسطه بذر، باید به گیاه خود تیمار گرمایی داد. مقصود از تیمار گرمایی این است که دانه را برای مدتی در دمای بالاتر از دمای اتاق قرار داد. برای این که دانه شفلرا جوانه بزند، به ۳ هفته تیمار گرمایی احتیاج است که در هفته اول باید در دمای ۱۸ درجه سانتی گراد، در هفته دوم در دمای ۲۳ درجه سانتی گراد و در هفته سوم در دمای ۲۹ درجه سانتی گراد قرار داده شود. بعضی از واریته های این گیاه را نمی توان با روش قلمه تکثیر کرد و فقط از راه بذر تکثیر می شوند. بر اساس گزارشات انجام شده ۶۷ درصد از بذرهای کاشته شده این گیاه فقط بدون تیمار جوانه خواهند زد.

آفات و بیماری های گیاه شفلرا و روش های درمان آن

گیاه شفلرا هم مانند بسیاری از گیاهان با مشکلات، آفات و بیماری هایی روبه رو می شود، در اینجا به بیان این مشکلات و راه های درمان آن ها می پردازیم.

• ظهور زخم های پنبه ای سفید رنگ روی برگ ها: عامل به وجود آمدن این مشکل حشره آفت است، برای درمان این مشکل باید هر دو هفته یک بار با سم حشره کش نفوذی سمپاشی کرد تا علائم بر طرف شوند.
• برگ ها بد شکل و چسبناک شوند و حشرات سبز رنگی روی آن ها دیده شود: آفات را با سم نفوذی یا جذبی بر اساس دستور هر هفته باید سمپاشی کرد تا علائم حذف شوند.
• از دست دادن رنگ واریته های ابلق: به دلیل کافی نبودن نور این مشکل پیش می آید، به همین خاطر باید گیاه را به مکان روشن تری با نور غیر مستقیم انتقال داد.
• زیاد بودن فاصله برگ ها و دراز بودن و انحراف داشتن ساقه ها: علتش گرما زیاد هوا است، بنابراین باید گلدان را به مکان خنک تر و سرشار از اکسیژن انتقال داد و غبارپاشی نباید انجام شود.
• پژمردگی گیاه و آویزان بودن برگ ها: به خاطر تشنگی گیاه این اتفاق می افتد، پس باید گلدان را به مدت ۱۵ دقیقه داخل تشت پر از آب قرار داد و همچنین نباید غبارپاشی روزانه را فراموش کنید.
• رنگ پریدگی برگ ها و زرد شدن آن ها: به علت کمبود عناصر در خاک این مشکل بروز می دهد، باید این کمبود را با تغذیه مصنوعی هر ۲ هفته یک بار جبران کرد.
• ریختن برگ های زرد شده: آبیاری بیش از حد موجب ریختن برگ های زرد شده می شود، باید اجازه داد تا سطح خاک گلدان در فاصله بین دو آبیاری خشک شود و سپس شروع به آبیاری کرد.
• مشاهده لکه های قهوه ای روی ساقه ها، دمبرگ ها و سطح زیرین برگ ها: برای مقابله با این مشکل باید سطح زیرین برگ ها را با سم حشره کش نفوذی سمپاشی کرد و بعد از گذشت ۴۸ ساعت، لکه ها با برس مخصوص پاک شوند.
• کم بودن برگچه های برگ های جوان: این امر طبیعی است، زمانی که مرحله بلوغ فرار برسد، تعداد آن ها به ۷ برگچه می رسد.
• زرد بودن برگ ها و تار عنکبوتی بودن سطح زیرین: عامل بروز این مشکل، کنه قرمز ریز است، گیاه شفلرا را باید هر ۱۴ روز یک بار با سم کنه کش، سمپاشی کرد تا مشکل از بین برود و همچنین غبارپاشی می تواند در کاهش آفت موثر واقع شود.

آیا گیاه شفلرا سمی است؟

متاسفانه پاسخ این سوال مثبت است، گیاه شفلرا بسته به نوع و گونه دارای کریستال های calcium oxalate است که می ‌تواند برای حیوانات و انسان ها سمی باشد، به همین علت این گیاه را باید دور از دسترس حیوانات و کودکان قرار داد. ولی جای نگرانی نیست، زیرا سمی بودن شفلرا کسی را نمی کشد ولی امکان دارد موجب ایجاد سوزش و التهاب در نواحی زبان، لب ها و دهان شود و در بعضی موارد هم باعث استفراغ و اسهال شود.

نتیجه گیری

گیاه شفلرا یک گیاه زیبای استوایی همیشه سبز است که می توان آن را در آپارتمان کاشت. به این گیاه زیبا گیاه چتری هم گفته می شود. این گیاه بومی استرالیا است و رشد ملایمی دارد. وجود گیاه شفلرا باعث افزایش زیبایی و جذابیت منزل می شود‌. انواع و گونه های گوناگونی از شفلرا وجود دارد که در بعضی از گونه ها، برگ هایی با تناژ زرد مشاهده می شود. در این مقاله با شفلرا، انواع آن، بیماری ها و مشکلات، شرایط نگهداری، سمی بودن، روش های تکثیر و … آشنا شدیم.