وبینار بررسی نحوه پوشش اخبار کرونا، روز چهارشنبه در سالن کنفرانس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد.

در وبینار بررسی نحوه پوشش اخبار کرونا که چهارشنبه ۲۹ مرداد برگزار شد، دیدگاه‌های رسانه‌های مختلف، رویکردها و نقاط قوت ضعف شناسایی و درباره اطلاع رسانی و نحوه ارتباط با افکار عمومی راهکارهایی ارائه شد.

نسترن کشاورز عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در این وبینار بر ضرورت بررسی سیاست‌های رسانه‌ها و نقاط ضعف و قوت آنها در پوشش اخبار کرونا با رویکردهای مختلف بهداشتی، اجتماعی، ارتباطی و اقتصادی تاکید کرد.

وی با بیان اینکه انسان‌ها بر اساس نوع اطلاعاتی که در دسترس آنها قرار می‌گیرد و همخوانی این اطلاعات با با نگرش‌هایشان رفتار خود را انتخاب می‌کنند، گفت: از این رو پوشش اخبار کرونا دانش لازم را در اختیار افراد قرار می‌دهد تا رفتار مورد انتظار از سوی آنان انجام می‌گیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پوشش خبری را یکی از مهم‌ترین اجزا برای انتخاب رفتار از سوی مردم عنوان کرد و افزود: همه گیری کرونا شرایط خاصی را به وجود آورده است که مشابه آن تا کنون در جهان تجربه نشده است.

کشاورز ادامه داد: کرونا عوارضی را به وجود آورده که حتی جنگ‌های جهانی نیز تا کنون مشابه آن را به وجود نیاورده اند. همچنین زمان آن کوتاه نیست و نمی‌توان چشم اندازی برای پایان آن متصور بود.

وی عدم قطعیت درباره شناسایی این ویروس و موارد فوق را از مهمترین عوامل افزایش جذابیت در مورد خبرهای مربوط به کرونا عنوان کرد.

کشاورز با بیان اینکه در حال حاضر با موضوعی مواجهیم که در همه کشورها پتانسیل بالایی برای تولید خبر دارد، گفت: نفوذ اینترنت نیز شرایط خاصی را رقم زده است، همچنین دسترسی به پلت فرم‌های مختلف رسانه‌ای باعث شده است که تولید خبر به شکل سنتی در انحصار خبرنگاران و روزنامه نگاران نباشد و این مسئله موجب شده که در بسیاری از موارد به اصول حرفه‌ای و حتی اخلاقی خبرنگاری توجه کافی نشود.

کشاورز با بیان این که کرونا شرایطی را به وجود آورده است که تقریباً همه بتوانند برای تولید محتوا انگیزه کافی داشته باشند، توضیح داد: انگیزه‌های علمی، سیاسی و اقتصادی و همچنین دیده شدن فرصتی را برای بسیاری از افراد فراهم کرده است تا در حوزه کرونا تولید محتوا کنند.

وی با اشاره به تبعات مثبت و منفی پوشش اخبار کرونا یادآور شد: مجموعه این عوامل باعث می‌شود که لزوم احساس مسئولیت متخصصان حوزه‌های مختلف برای کمک به مخاطبان بیشتر حس شود.

کشاورز با بیان اینکه یکی از اهداف پوشش اخبار تغییر نگرش و رفتار مخاطبان است، بر ضرورت آگاهی از نحوه شکل گیری نگرش‌ها و رفتار مخاطبان تاکید کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: حوزه‌های صنعت و سیاست انگیزه بالایی برای تغییر در نگرش و رفتار مخاطبان دارند و از این رو بیشترین تحقیقات علمی را برای اتخاذ رویکرد مناسب در این زمینه انجام می‌دهند.

وی، سرزنش کردن مخاطبان را نتیجه نادیده گرفتن نحوه شکل گیری رفتار و نگرش افراد دانست.

کشاورز با اشاره به اینکه بخش عمده‌ای از اطلاعات تبدیل به دانش نمی‌شود، بر ضرورت سطح بندی اطلاعات برای در دسترس قرار گرفتن مردم تاکید کرد.

وی تاکید کرد: سطح بندی اطلاع رسانی و آگاهی بخشی انتخابی با صداقت تعارضی ندارد، همچنین لزومی ندارد که تمامی افراد اخبار تمامی حوزه‌ها را روزانه دنبال کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نداشتن نگاه جامع را یکی دیگر از مشکلات مدیریت پوشش اخبار کرونا عنوان کرد.

کشاورز تصریح کرد: بدون در نظر گرفتن آمادگی افراد نمی‌توان مردم و حتی مسئولان را برای انجام کاری آماده کرد.

وی مدیریت بیماری کرونا را در گرو رسیدن به نگاهی جامع دانست و افزود: با یک جانبه نگری از سوی متخصصان حوزه‌های مختلف از جمله پزشکان، اقتصاددانان و جامعه شناسان نمی‌توان کرونا را مدیریت کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: آگاهی به شرطی تبدیل به نگرش می‌شود که اعتماد وجود داشته باشد و نگرش نیز اگر با انگیزه همراه باشد منجر به رفتار می‌شود، البته گاهی اوقات نیز فراموشی باعث عدم بروز رفتار می‌شود.

وی یادآور شد: یک جانبه نگری و قطعی نگری منجر به این می‌شود که نگرش مورد نظر در افراد شکل نگیرد.

کشاورز در ادامه بر ضرورت در نظر گرفتن پیام‌های مختلف برای گروه‌های مختلف تاکید کرد و گفت: رفتارها تحت تأثیر تجربه و نگرش‌های قبلی شکل می‌گیرند.

وی بر لزوم بهره گیری از متخصصان مختلف در رسانه‌ها تاکید کرد و گفت: کرونا را نباید تنها با رویکرد بالینی بررسی کرد.

کشاورز در ادامه بر ضرورت بهره گیری از ظرفیت‌های گروه‌های مختلف از جمله مسئولان، متخصصان و سلبریتی ها تاکید کرد و گفت: بعد اقتصادی نیز به شدت اثرگذار است و در اتخاذ رویکردها باید در نظر گرفته شود.

وی در پایان بر نقش سیاست‌های رسانه‌ای، دانش فردی خبرنگاران، شرایط اقتصادی خبرگزاری‌ها در نحوه پوشش اخبار کرونا اشاره کرد و لزوم حفظ تعادل در منافع فردی و جمعی را مورد تاکید قرار داد.

ضرورت پررنگ شدن نگاه بین رشته‌ای در حوزه سلامت

در بخش دیگری از این وبینار، حسین کرمانی پژوهشگر رسانه‌های اجتماعی و علوم اجتماعی محاسباتی با اشاره به این که ورود به حوزه ارتباطات و اطلاع رسانی سلامت موضوع بسیار مهمی است، اظهار کرد: علوم انسانی، اجتماعی و بهداشتی باید در حوزه سلامت بیش از پیش مرتبط شوند و دیدگاه‌های جدیدی در این حوزه‌ها ایجاد شود.

وی با تاکید بر اینکه، بدون تحقیقات و پژوهش نمی‌توان فرهنگ سازی اجتماعی کرد، خاطرنشان کرد: باید در حوزه بهداشت و سلامت، کمپین‌های سلامتی برای ارتقا سطح آگاهی و ارتقا سواد سلامت مردم ایجاد شود.

کرمانی نحوه اطلاع رسانی در اثر گذاری فرهنگ سلامت را مورد توجه قرار داد و گفت: در بحران کرونا اهمیت اطلاع رسانی سلامت بیش از پیش مشخص شد و در این کارزار نقش دانشگاه‌های علوم پزشکی در راستای اطلاع رسانی مثال زدنی است.

این پژوهشگر رسانه‌های اجتماعی و علوم اجتماعی محاسباتی اظهار کرد: به طور کلی رسانه‌ها به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که رسانه‌های سنتی و مجازی از جمله آن است.

وی اهمیت آشنایی با پتانسیل رسانه‌های مختلف را مورد توجه قرار داد و توضیح داد: به طور مثال تحلیل اخبار در رسانه‌ای همانند رادیو با اینستاگرام کاملاً متفاوت است چرا که رسانه‌های سنتی سازمان محور هستند و اطلاعات به صورت انبوه تولید و توزیع می‌شوند در حالی که در نقطه مقابل رسانه‌های اجتماعی قرار دارند که که در بستر اینترنت شکل گرفته و در بیشتر موارد توسط فرد هدایت می‌شوند.

کرمانی با بیان این که رسانه‌های سنتی و مدرن در بعضی از نقاط به اشتراک محتوایی رسیده اند یادآور شد: تولید محتوا روابط بین رسانه‌ای به طور محسوس وجود دارد و به نظر می‌رسد این روند در آینده به شکل جدی تری گسترش یابد.

این پژوهشگر رسانه‌های اجتماعی و علوم اجتماعی محاسباتی در بخش دیگری با تاکید بر این که اعتبار اخبار رسانه‌ها در کنار سرعت انتشار بالا بسیار در اطلاع رسانی مؤثر و ماندگار نقش قابل توجهی دارد گفت: مردم غالباً به اخبار رسانه‌های معتبر بیشتر اعتماد دارند و این موضوع یکی از ابعاد مختلف رسانه‌های سنتی و اجتماعی است.

وی خاطرنشان کرد: امروزه گفتمان سازی توسط بسیاری از رسانه‌های مجازی معنا پیدا کرده و این امکان را به مردم می‌دهد که آزادانه وارد جریان اصلی اطلاع رسانی شوند.

به گفته این پژوهشگر رسانه‌های اجتماعی و علوم اجتماعی محاسباتی، باید ره یافت‌های مشخص اطلاع رسانی مشخص شود و چگونگی نحوه اطلاع رسانی با هدف افزایش اعتماد عمومی در دستور کار رسانه‌ها باشد.

وی پرهیز از کوچک نمایی، ترس و وحشت عمومی، ناامیدی و ترس و هراس را از سوی رسانه‌ها خواستار شد.

کرمانی اطلاع رسانی عمیق‌تر از منابع خبری معتبر را راه حل مناسبی برای اطلاع رسانی درست و به موقع ذکر کرد.

وی تاکید کرد: زمانی که رویکردها علمی باشد راه حل‌ها نیز مشخص است وبا معیارهای علمی می‌توان به نتیجه رسید.

کرمانی در پایان با اشاره به این که در بحران کرونا ارتباط مؤثر رسانه با مردم و از همه مهم‌تر افزایش اعتماد عمومی ضروری ست توضیح داد: باید رویکردهای انتشار اخبار کیفی‌تر دیده شود و رسانه‌ها برای اطلاع رسانی و افزایش آگاهی اهتمام بیشتری داشته باشند.