این روزها صحبت از بنزوئیل پراکسید نقل محافل است و نگرانی‌هایی از مصرف آن در سطح جامعه جهانی مطرح شده است به طوری‌که انجمن پوست آمریکا نیز اعلام کرده که از این نگرانی‌ها مطلع و منتظر بررسی FDA در این مورد است. برای راحتی خیال مصرف کنندگان در طی این مدت نیز، جایگزین‌هایی پیشنهاد کرده است.

این نگرانی‌ها از اینجا آغاز شد که آزمایشگاه Valisure مستقر در ایالات متحده اعلام کرد که در بسیاری از محصولات حاوی بنزوئیل پراکسید مورد استفاده برای درمان آکنه، سطوح بالای بنزن (یک ماده سرطان‌زای شناخته شده برای انسان)، شناسایی شده است.

Valisure در گزارش خود اعلام کرده بود که در کرم‌های برندهایی مطرحی مانند ProActiv، Estée Lauder ، Clinique و Clearasil، مواد سرطان‌زا چندین برابر حد مجاز سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) یافت شده است. این سازمان از FDA خواست تا تولیدکنندگان را ملزم به جمع‌آوری این محصولات از بازار کند.

این که بنزن، برای سلامتی مضر است، اثبات شده و ممکن است با سیستم ایمنی تداخل کند، باعث کم خونی مزمن در افراد شود و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آن ممکن است باعث ایجاد سرطان خون شود.

نتایج آزمایشگاهی Valisure ادعا می‌کند که کرم پراکسید بنزوئیل ۲٫۵ درصدی ProActiv پس از نگهداری در دمای ۵۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۸ روز، تقریباً ۸۰۰ برابر حد مجاز FDA حاوی بنزن بوده است.

رئیس انجمن پوست امریکا طی بیانیه ایی اعلام کرد از کمپینی که اخیراً در رابطه با تشکیل بنزن به واسطه حرارت بخصوص در درجه حرارت بالا در محصولات حاوی بنزوئیل پراکسید به FDA ارسال شده، آگاه است و منتظر اطلاعات بیشتر از FDA برای تعیین مراحل بعدی هستند.

بنزوئیل پراکسید چیست؟

بنزوئیل پراکسید یک نوع ضد عفونی‌کننده است که برای کاهش تعداد میکروب‌های (باکتری ها) روی سطح پوست عمل می کند. به دلیل همین ویژگی برای درمان آکنه از این ماده استفاده می‌شود. استفاده از محصولات حاوی بنزوئیل پراکسید معمولا یکی از اولین درمان‌هایی است که برای آکنه خفیف تا متوسط توصیه می‌شود و طریقه استفاده آن هم به صورت ژل یا محلو‌های شستشوی صورت است.

عوارض جانبی

با استناد به سازمان خدمات ملی بهداشت انگلستان که یکی از سازمان‌های دولتی زیرمجموعه وزارت سلامت و مددکاری اجتماعی این کشور است، شایع‌ترین عارضه جانبی استفاده از بنزوئیل پراکسید، تحریک پوست است. برای رفع این مشکل توصیه شده تا در ابتدا از دوزهای کمتر استفاده شود و بعد از عادت پوست به آن، مقدار مصرف افزایش یابد. همچنین در حین استفاده، از نور شدید خورشید اجتناب یا از ضد آفتاب بدون چربی با SPF30 یا بالاتر استفاده شود.

با استناد به همان سازمان، عوارض جانبی ، بسیار نادر است و در کمتر از ۱ در ۱۰۰۰ نفر رخ می دهد. این موارد در صورت بروز، شامل تورم شدید و تاول پوستی و آلرژی آنافیلاکسی می‌شود. در دوران بارداری می‌توان از محصولات حاوی بنزوئیل پراکسید استفاده کرد. این محصولات روی پوست اعمال می‌شوند و مقدار بسیار ناچیزی ممکن است به جنین منتقل شود که مشکلی ایجاد نمی‌کند.

استفاده از بنزوئیل پراکسید در دوران شیردهی هم اشکالی ندارد و بعید است که وارد شیر مادر شود. فقط هنگام استفاده از بنزوئیل پراکسید، نوزاد نباید با نواحی آغشته به آن، تماس پیدا کند و بایستی سطوح بدن قبل از تماس با نوزاد از این ماده شسته شوند.

با استناد به سازمان خدمات ملی بهداشت انگلستان هیچ مدرکی مبنی بر اینکه بنزوئیل پراکسید بر قدرت باروری در مردان یا زنان تأثیر گذار است، وجود ندارد.

راه حل جایگزین

با همه این تفاسیر و اینکه مضر بودن این ماده تنها در حد نگرانی و در دست بررسی بوده و ثابت نشده است، شرط احتیاط این است که در صورت امکان از محصولاتی که جایگزین این ماده را بکار می‌برند، استفاده شود.

ريیس اکادمی پوست آمریکا گفته است اگر در مورد استفاده از محصولات آکنه حاوی بنزوئیل پراکسید نگران هستید، گزینه های دیگری مانند رتینوئیدهای موضعی، اسید سالیسیلیک یا آزلائیک اسید را انتخاب کنید یا با یک متخصص پوست دارای مجوز مشورت کنید.

در بازار محصولات آرایشی و بهداشتی ایران نیز، ژل‌ها یا کرم‌های ضدجوشی که بر پایه مواد گیاهی، تولید می‌شوند جایگزین‌های دیگری برای این ماده به‌کار می‌برند. یکی از این محصولات، ژل کرم ضد جوش سینره است که بجای بنزوئیل پراکسید، از روغن درخت چای استفاده می‌کند. این روغن غیرخوراکی است و خواص متعددی دارد. به خصوص در درمان عارضه‌های پوست و مو به کار برده می‌شود. خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی روغن درخت چای، این ماده را به جایگزین مناسبی برای بنزوئیل پراکسید تبدیل کرده است.

استفاده درست بر پایه روش‌های علمی از گیاهان، همواره راه حل مناسبی برای حل مشکلات زیبایی و سلامت بوده و هست و خواهد بود.